IRUWASA-Mamlaka ya kwanza huduma za maji nchini

“Ukifika Mjini Iringa na kujionea jinsi Mamlaka ya Maji Safi na Usafi wa Mazingira Iringa (IRUWASA) inavyoboresha huduma hizo kwa watu wote utabaini namna inavyofanikiwa kutekeleza ajenda ya 2030 na Malengo ya Maendeleo Endelevu (SDGs),” anasema Wigeli Mgimwa.

Ajenda ya 2030 na lengo namba sita la SDGs vinaleta masuala ya ubora wa maji mstari wa mbele katika hatua za kimataifa zinazolenga kuhakikisha upatikanaji na usimamizi endelevu wa maji na usafi wa mazingira kwa wote ili kuzikabili changamoto zinazohusishwa na masuala ya maji.

Huduma za maji zinafanunuliwa chini ya SDGs nyingine kama vile afya, kupunguza umaskini, mifumo ya ikolojia na matumizi endelevu na uzalishaji, uhusiano kati ya maji na masuala muhimu ya mazingira, jamii, uchumi na maendeleo.

Mgimwa ambaye ni fundi wa Chuo Kikuu cha Ruaha (Rucu) cha mjini Iringa anayeshghulikia huduma ya maji anasema; “Tunapata maji kila siku na kwa saa 24. Hii imewafanya baadhi ya wanafunzi wasiwe na matumizi sahihi ya maji wakidhani huduma ya maji chuoni hapa ni ya bure na hivyo kukipa chuo mzigo mkubwa wa bili.”

Mkurugenzi Mtendaji wa IRUWASA, Mhandisi David Pallangyo anasema IRUWASA ilianzishwa kwa Sheria ya Maji Na 8 ya mwaka 1997 Julai mosi mwaka 1998 ikiwa daraja C; mwaka 2003 ikapanda daraja B na mwaka 2007 hesabu zake zilipoonesha ina uwezo wa kumudu gharama zake za uendeshaji, matengenezo na kuchangia uwekezaji ikapandishwa na kuwa daraja A.

Mkurugenzi wa Iruwasa, David Pallangyo

“Mwaka 2020 IRUWASA iliongozewa eneo la kutoka huduma katika mji wa Ilula na Kilolo wilayani Kilolo, lakini pia kutokana na mtandao wetu kuwa mkubwa tumepewa maeneo ya pembezoni mwa Iringa katika halmashauri ya wilaya ya Iringa ili nayo tuweze kuyahudumia,” anasema Mhandisi Pallangyo.

Wakati Dira ya IRUWASA ni kuwa Mamlaka kinara katika kutoa huduma endelevu ya majisafi na salama pamoja na usafi wa mazingira kwa viwango vya kimataifa, Mhandisi Pallangyo anasema dhima ya mamlaka hiyo ni kutoa huduma bora ya majisafi na salama na usafi wa mazingira ili kuinua hali ya maisha ya wakazi wa Manispaa ya Iringa.

Anasema asilimia 97 ya wakazi zaidi ya 200,000 wa manispaa hiyo na maeneo ya pembezoni mwa mji huo wanapata huduma ya majisafi kwa wastani wa saa 23 na hivyo kuvuka lengo la kitaifa na malekezo ya Ilani ya Uchaguzi ya Chama cha Mapinduzi (CCM) ya mwaka 2020 yanayotaka ifikapo mwaka 2025 huduma ya majisafi iwafikie asilimia 95 wakazi wote wa mjini.

Anasema asilimia tatu ya wakazi wa manispaa ya Iringa ambao hawajafikiwa na huduma ile ni wale walioko katika maeneo yenye asili ya vijiji na kwamba ifikapo 2025 huduma katika mji huo itakuwa kwa asilimia 100.

“Tuna wateja zaidi ya 42,000 Iringa Mjini wanaopata huduma kupitia matangi 18 ya kuhifadhi maji yanayochukua mita za ujazo 8,735 na mtandao wa mabomba wenye vipenyo mbalimbali (63mm-500mm) wenye urefu wa zaidi ya kilometa 724,” anasema.

Kwa upande wa mji wa Kilolo na Ilula ambako huduma yao imefika kwa asilimia 80, Mhandisi Pallangyo anasema Kilolo wana wateja zaidi ya 1,160 na vituo vya maji 50 na Ilula kuna wateja zaidi ya 1,850 na vituo 57.

Kuhusu kiasi cha maji yasiyolipiwa (yanayopotea) kwasababu mbalimbali zinazoendelea kufanyiwa kazi ikiwemo ya uchakavu wa mabomba, wizi wa maji, utendaji hafifu wa mita za wateja na uharibifu wa mtandao wa maji anasema kimepungua hadi wastani wa asilimia 22 tofauti na wastani wa kitaifa wa asilimia 37.

“Na kwa upande wa huduma ya maji taka tumefikia asilimia 10 tukiwa na wastani wa wateja 2,400. Tuna mfumo wa uondoaji majitaka wenye mtandao wa mabomba yenye urefu wa kilometa 72, mabwawa saba ya kutibu majitaka, mabwawa jengwa ya ardhi oevu mawili na magari mawili ya uondoaji majitaka,” anasema huduma hiyo inatakiwa kufika asilimia 30.

Anasema ili wafikie lengo la asilimia 30 wataongeza mtandao wa kuondoshea maji taka na kujenga mabwawa mawili ya kutibu majitaka katika kijiji cha Kiwele na Kipululu kupitia mradi mkubwa wa majisafi na majitaka utakaojengwa kwa Dola milioni 88.4 ambazo ni zaidi ya Sh bilioni 200.

“Katika kuthamini utendaji wa mamlaka za maji na kusema ipi inafanya vizuri zaidi Ewura wanaangalia kiwango na muda wa upatikanaji wa maji katika eneo husika, kiwango cha maji yanapotea na huduma ya uondoshaji majita taka,” anasema.

Anasema kwa kupitia vigezo hivyo Mamlaka ya Udhibiti wa Huduma za Nishati na Maji (Ewura) imeitangaza IRUWASA kuwa mamlaka ya kwanza kati ya mamlaka 26 za miji mikuu ya mikoa nchini kwa utoaji wa huduma za maji safi na uondoshaji wa maji taka kwa mwaka 2021/2022.

Anasema tuzo hiyo na zingine walizopata miaka ya nyuma imekuwa chachu ya kuwafanya wafanye kazi usiku na mchana kutimiza malengo yao huku azma ikiwa ni kuona wateja wao wanapata huduma kwa asilimia 100 na kwa saa 24 ifikapo mwaka 2025.

Kabla ya kupata ushindi huo Mhandisi Pallangyo anasema 2019/2020 walikuwa washindi wa tatu na mwaka 2020/2021 walikuwa washindi wa pili huku mwaka 2021/2022 wakiwa wa kwanza pia kati ya mamlaka hizo kwa ufungaji mzuri wa hesabu zinazokaguliwa na Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG) na wakapata tuzo inayotolewa na Bodi ya Taifa ya Wahasibu na Wakaguzi wa Hesabu Tanzania (NBAA).

“Kama kauli mbiu yetu inavyosema ‘Furaha Yako, Furaha Yetu’ IRUWASA inaamini huduma bora humfanya mteja kuwa na furaha, hulipia bili zake bila tatizo na hivyo kuisaidia IRUWASA kuendelea kuboresha huduma,” anasema na kuongeza kwamba kazi yao ni kuhakikisha wanaendelea kuwa wa kwanza nchini katika kutoa huduma hizo.

Mhandisi wa Uzalishaji, Martin Lusindiko anasema IRUWASA inatumia vyanzo vikuu vitatu kuzalisha maji kwa wateja wake ambavyo ni pamoja na Mto Ruaha Mdogo unaozalisha mita za ujazo 21,000 kwa siku, chemichemi ya Kitwiru mita za ujazo 3,000 na chemichemi ya Mawelewele mita za ujazo 330.

“Hivyo Mamlaka ina uwezo wa kuzalisha zaidi ya mita za ujazo 24,000 ambazo ni zaidi ya lita 24,000,000 kwa siku wakati mahitaji ya maji kwa wakazi wote wa manispaa ya Iringa kwa siku ni wastani wa mita za ujazo 16,000 ambazo ni sawa na lita milioni 16 kwa siku,” anasema.

Mhandisi Lusindiko anasema mji wa Kilolo hutegemea vyanzo vya Ikunduvi, Mwosongela na Kiswengele vyenye uwezo wa kuzalisha wastani wa mita za ujazo 2,075 kwa siku ikilinganishwa na mahitaji ya mji huo ya mita za ujazo 2,460 huku Ilula ikitegemea vyanzo vya Mgombezi, Ilomba na Idemle vyenye uwezo wa kuzalisha wastani wa mita za ujazo 6,300 ikilinganishwa na mahitaji ya mji huo ya mita za ujazo 2,900.

Anasema mamlaka ina kituo cha kusafisha na kutibu maji kilichopo eneo la Ndiuka, mjini Iringa yanayozalishwa na kusambazwa na IRUWASA yakiwa yanakidhi viwango vya ubora vya kitaifa na kimataifa.

Greyson Castory mkazi wa Kitasengwa anazungumzia jinsi alivyopata huduma ya IRUWASA mwaka 2017 akisema; “Ilichukua wiki moja tu kuingiziwa huduma ya maji nyumbani kwangu na kuondokana na matumizi ya maji ya mabondeni.”

Naye Sophia Mwinuka na Fatuma Juma wa Mtaa Kitasengwa wanasema jamii ya walemavu kama ilivyo wao wamekuwa wakiathirika zaidi na vyanzo vya maji vya mbali na visivyo salama lakini tangu IRUWASA wasogeze huduma katika makazi yao,wanafurahia huduma hiyo kwa saa 24.