Fahamu mambo muhimu ya kuzingatia kabla ya kununua gari

Kumiliki gari, kwa matumizi ya kibinafsi au ya biashara, ni ndoto inayoshirikiwa na mamilioni na mamilioni ya watu ulimwenguni kote. Walakini, sio wote wanamiliki moja katika maisha yao. Kununua gari ni kazi ya kufurahisha lakini ya kutisha, haswa ikiwa haujui mengi juu ya magari.

Miaka michache iliyopita umiliki wa gari la kibinafsi ulizingatiwa kama ishara ya hadhi ya kuwa tajiri sana. Walakini, hadithi hiyo imebadilika na magari ni ya bei rahisi zaidi kuliko hapo awali.

Sababu kuu ya kwanini watu wengi wanamiliki magari mazuri ni kwa sababu chapa kadhaa za gari zimekuja katika tasnia ya magari. Kuongezeka kwa chapa za gari kumefanya wazalishaji wa gari kushindana kwa mauzo na hivyo kusababisha kushuka kwa kasi kwa bei za gari. Kuwa na gari la kibinafsi imekuwa lazima kwa sababu maisha yamebadilika sana. Kila mtu siku hizi anataka kufikia urahisi katika kusafiri, na hiyo inakuja na kumiliki gari.

Kwa watu wengi, kumiliki gari ni mafanikio makubwa sana, kwa hivyo unataka kununua gari inayoonekana kama sehemu, inayoendesha vizuri na ni mpango mzuri kwa bajeti yako. Ikiwa haufanyi kazi yako ya nyumbani vizuri, ni rahisi kuishia kwenye shimo la pesa. Hii ni kweli haswa kwa mitumba ambayo inaweza kuwa na makosa yaliyofichika ambayo itakuhitaji utumie zaidi ya vile ulivyotarajia kwenye matengenezo na vipuri.

Unapofikia uamuzi wa kununua gari, kuna mambo ya msingi unayotakiwa kuzingatia ili hata unapotaka kuliuza gari lako na kununua gari jingine au kununua toleo jipya, iwe rahisi kupata mteja. Haya ni baadhi ya makosa yanayopuuzwa mwanzoni wakati wa kununua gari na mwishoni humgharimu muuzaji.

1. Gharama za matengenezo ya gari Hizi ni pamoja na gharama za mafuta ya gari. Gharama za matengenezo ya gari hupanda mwaka hadi mwaka kutokana na huduma mbalimbali zinazohitajika kufanyika kwenye gari hilo, kwani kadri siku zinavyokwenda ndivyo matengenezo ya gari yanakuwa makubwa.

2. Epuka toleo jipya Hushauriwi sana kununua toleo jipya la gari, kwani baadhi ya matoleo hutengenezwa na kuyapa muda wa majaribio ili kufanya maboresho katika toleo lijalo, hivyo unashauriwa kununua magari yaliyotoka miaka mitatu iliyopita.

3. Muda wa kununua Sio kila mwezi ni wa kununua magari, inashauriwa miezi mizuri ya kununua magari ni kuanzia mwezi wa 12 mpaka mwezi wa tatu, kwani kampuni nyingi hutoa ofa ya kushusha bei ili kuuza bidhaa zao.

4. Jina la gari Hapa kikubwa kinachoangaliwa ni jina la gari, kuna magari magumu sana kuingia sokoni na kununulika, kutokana na upatikanaji wa vifaa vya ziada pindi gari hilo linapoharibika. Pia inashauriwa kuzingatia rangi ya gari ambapo watu wengi hupendelea rangi nyeusi, nyeupe na rangi ya fedha.

5. Fanya utafiti Usiwe na haraka ya kununua gari, fanya utafiti sehemu mbalimbali, tumia vyanzo mbalimbali vya mitandao ya kijamii, washirikishe watu wanaojua magari wakushauri juu ya gari unalotaka kununua, kusanya taarifa sahihi kisha ufanye maamuzi. Uliza ujue gari unalolitaka linauzwa kiasi gani[makadirio]. Ukiweza kujua bei ya showroom au ukiagiza mwenyewe Japan halafu linganisha na bei utakayopewa hapa. Hili ni muhimu kwa sababu nimeshuhudia watu wananunua magari yaliyotumika Tanzania kwa bei ambayo ukiagiza mwenyewe unalipata kutoka japan au ukiongeza kidogo tu unapata la showroom.

6. Usiwe na haraka Usiwe na haraka kabisa kwenye kutafuta gari. Utaletewa kila aina ya gari na usipokuwa makini utanunua gari bovu. Angalia taratibu angalau magari matano tofauti kwenye chaguo lako ndipo uamue, madalali watakusumbua ili mradi tu wapate cha juu.

7. Epuka madalali Kama unaweza epuka madalali. Tafuta gari kwa kuuliza watu ulio karibu nao, ndugu jamaa na marafiki au unaofanya nao kazi au biashara. Hii ni nzuri chochote kikitokea una pa kuanzia. Madalali wengi hawajali maslahi yako wala ya muuzaji cha muhimu kwao ni cha juu tu. Gari la 4m dalali atakuuzia 5-6m.

8. Tafuta Fundi Ukilipenda gari lolote tafuta fundi akusaidie kulikagua, hata kama una ujuzi(idea) na magari kuna vitu hutaviona ila fundi atakusaidia. Kuwa makini kuna mafundi huwa wanabonyezwa wakufiche hitilafu halafu baadae wanarudi kupewa chao ukishauziwa kanyaboya.

9. Epuka gari lililopigwa rangi Epuka gari iliopigwa rangi siku chache kabla ya kuwekwa sokoni, wazoefu wanajua gari za aina hio ndio umuhimu wa fundi unapokuja. Gari inaweza kuwa imegongwa hivyo imenyooshwa na wanakuzuga kwa rangi inayong'aa. Siku hizi rangi hata 200,000 unapiga gari nzima ila ukinunua hilo baada ya mwezi rangi inababuka yote.

10. Epuka gari lililooshwa engine Ukikagua gari ukiona limeoshwa engine ogopa sana. Mara nyingi magari yanaoshwa engine kuficha 'leakage', yaani oil na vitu vingine vinavyovuja kutoka sehemu mbalimbali za engine.

11. Jaribu gari wewe mwenyewe Ni muhimu kuendesha na kuijaribu gari wewe mwenyewe hata ukienda na fundi. Ipitishe njia mbovu usikie jinsi ilivyo chini, chochote kinachogonga kuwa makini, usisikilize ukiambiwa ni tatizo dogo, kwanini hakurekebisha. Ingawa yapo matatizo madogomadogo ila kuwa makini.

12. Usiangalie plate Namba Usibabaishwe na namba, eti hii C, D etc. Kuna gari namba A ziko vizuri kuliko namba C. Muhimu ni hali ya gari husika kwa muda huo.

13. Nenda TRA kujiridhisha Ni muhimu kujua ukweli na status ya gari na mwenye gari. Jiridhishe anaekuuzia ndio mwenye gari. Akuonyeshe nyaraka zote halisi hata za kodi aliolipia.

14. Bajeti yako Jambo la kwanza unahitaji kufanya ni kuamua ni kiasi gani uko tayari na kuweza kutumia kwenye gari. Hakikisha aina ya gari unayotaka inafaa bajeti yako. Wakati watu wengi hununua magari yao ya kwanza kupitia mkopo, ikiwa unaweza kuimudu, ni bora kununua gari na pesa taslimu. Hii ni kwa sababu magari hupungua thamani haraka na inahitaji pesa zaidi kuhudumia na kudumisha. Haina maana kupata gharama ya ziada ya kulipa riba ya mkopo.

15. Gari mpya au mitumba Jambo lingine la kuzingatia ni ikiwa unapaswa kuwekeza katika gari mpya au ya mitumba. Jibu la hii inategemea mambo kama vile bajeti yako na upendeleo. Kwa ujumla, magari mapya ni ghali zaidi kuliko yale yaliyotumika na huvutia ushuru wa ushuru mkubwa kutoka kwa serikali. Lakini ikiwa pesa za ununuzi wa awali sio shida, gari mpya ni uwekezaji mzuri. Ikiwa unaweza kununua gari la mitumba linalodumishwa vizuri, inaweza kuwa uwekezaji bora zaidi.

Magari ni mali inayoshuka kwa kasi. Gari mpya itapoteza takriban 20% ya thamani yake ya fedha katika mwaka wa kwanza pekee. Baada ya mwaka wa kwanza, gari mpya itashuka kwa takriban 10-15% kila mwaka hadi itakapofika alama ya miaka mitano. Hii inamaanisha kuwa baada ya kumiliki gari mpya kwa miaka mitano, itakuwa imepoteza karibu 60% ya thamani yake ya asili.

Watu wengi wanapendelea kuagizwa au kutumika kwa mtumba magari ya mitumba kwa kuwa ni ya bei rahisi na huvutia ushuru kidogo kutoka kwa serikali. Kabla ya kununua gari iliyotumiwa, kumbuka kuwa uhai wa gari ni miaka 10 -15 kwa viwango vya kimataifa. Lakini katika nchi zingine, muda wa kuishi unaweza kwenda hadi miaka 20 au 25. Magari mengi ya mitumba yaliyoingizwa katika nchi tofauti tayari yamekuwa barabarani kwa karibu miaka nane.

16. Upatikanaji wa vipuri Haitasumbua sana wakati utachagua modeli ya gari ambayo ina sehemu za vipuri zinazopatikana katika maduka ya wauzaji wa gari au karakana. Katika kuishi kwako katika nchi ambayo haijatengenezwa, utapata kwamba barabara nyingi za mijini zimejaa mashimo, wakati karibu barabara zote za vijijini hazina lami na zenye matuta.

Hali kama hizo zinamaanisha gari lako litaharibika haraka, na kuongeza hitaji la vipuri na matengenezo. Kwa kuzingatia hili, inashauriwa kwenda kwa modeli ambazo zina vipuri hupatikana kwa urahisi katika maduka ya ndani na gereji.

Ikiwa chaguo lako ni Toyota, itakuwa bora kwako kwani ni rahisi kuitunza. Injini za Toyota ni rahisi katika muundo na matengenezo. Mafundi wengi wana uwezo wa kukabiliana na mabadiliko ya haraka katika teknolojia za injini wakati Toyota inajitahidi kudumisha falsafa za muundo sawa ili kuongeza kanuni ya 'kawaida'.

17. Mahitaji yako Ni sababu gani kuu unahitaji gari? Je! Ni gari la starehe, kwa safari ya kila siku au kwa kukodisha? Jinsi unakusudia kutumia gari ni jambo muhimu kuzingatia kabla ya ununuzi. Kwa mfano, ikiwa unahitaji gari kwa matumizi ya kila siku, unahitaji kwenda kwa gari ambalo lina mafuta sana.

18. Amua juu ya chapa, mfano, aina, mafuta, usafirishaji, na rangi Mara tu unapojua mahitaji yako, unapaswa kuzingatia ladha yako ya kibinafsi. Hii inazunguka yafuatayo:

Amua chapa ya gari. Je! Unataka BMW, Toyota, Mitsubishi, Mercedes-Benz, Volvo, Honda, Audi, Lexus, Mazda, na kadhalika. Juu ya aina ya gari, unahitaji kuamua ikiwa unataka hatchback, sedan, MPV (gari anuwai), SUV, crossover au inayoweza kubadilishwa

19. Matumizi ya mafuta Matumizi ya mafuta pia ni jambo muhimu sana kuzingatia kabla ya kununua gari. Unapaswa kwenda kwa gari linalotumia mafuta kidogo. Ndio sababu ni muhimu kwako kuzingatia gari la kiuchumi. Pia, utahitaji kuzingatia mapato yako.

20. Chukua gari kwa kuendesha gari Nenda kwa mwendo wa kujaribu kwa muda mrefu (angalau dakika 30) na gari ipimwe na fundi anayeaminika kabla ya kumaliza ununuzi kwani ataweza kuthibitisha hali yake. Fanya gari lako la kujaribu kwenye barabara na nje ya barabara (kama vile barabara mbaya).

Hii ni muhimu sana kwa magari ya mitumba. Piga breki, jaribu kuifunga, piga kona, badilisha vichochoro, kuharakisha, na kadhalika wakati wa jaribio. Pia, hakikisha unaangalia mambo ya ndani, bodywork, injini na kadhalika.

21. Kagua gari Ambapo hujui magari, unaweza kuwasiliana na fundi anayeaminika ambaye atakagua shinikizo la gari na mpangilio na pia atafanya ukaguzi wa kawaida wa kuvunja. Kwa kila maili 1,000 zilizoondolewa kwenye odometer, inaongeza thamani ya gari kwa kiasi kikubwa na ni tabia isiyo halali sana. Inafaa kuangalia ishara za kudharau. Chunguza dashibodi kwa screws zilizovaliwa.

Tafuta vilivyogongwa mbele ya bonnet, grille, na bumper, hii inaweza kuwa dalili ya safari nyingi za barabarani. Magari mengi wastani wa maili 10,000 kwa mwaka, kwa hivyo angalia mileage kwenye saa karibu inaunganisha na umri na kuonekana kwa gari. Fundi atakagua sehemu tano muhimu za gari. Sehemu hizi ni; sehemu ya nje ya gari, matairi, sehemu ya ndani ya gari, injini na usafirishaji, usukani na kusimamishwa.

22. Fikiria gharama za bima Malipo ya bima ya gari yako yatagharimu kiasi gani yatakuwa na athari kwa gharama ya jumla utakayopata. Gharama itategemea unachukua kifuniko gani, thamani ya gari lako na kampuni ya bima uliyochagua.

23. Angalia maelezo kwenye makaratasi Ni muhimu kwako kukagua makaratasi, kujua ikiwa gari limeibiwa au la. Itakuwa muhimu kwako kujua maelezo ya mmiliki wa gari uliopita. Kufanya utaftaji wa gari mkondoni na kudhibitisha habari kwenye kitabu cha kumbukumbu, hukupa mchakato usio na mafadhaiko kwako wakati unununua gari la mitumba kutoka kwa uuzaji wa gari.

24. Mwisho kabisa ukilipenda gari fanyeni makabidhiano kwa kuandikishana kwa mwanasheria. Ukiweza lipia benki na ubaki na risiti kama ushahidi wa malipo kupitia akaunti yake. Epuka kubeba cash kumpelekea muuzaji mahali alipo.

Haya machache naamini yanaweza kuwa msaada kwa watu wanaonunua magari yaliyotumika nchini, wengine mnaweza kuongezea mawili matatu na kurekebisha nilipokosea.