Benki ya Exim kulipa mamilioni ya fedha kwa kutoa taarifa za uongo

Benki ya Exim Tanzania Limited imetakiwa kulipa Kampuni ya Msae Investment Company Limited Sh50 milioni kama fidia ya uharibifu wa jumla kwa kutoa taarifa za uwongo za mkopo kuhusu kampuni hiyo kwa shirika la kumbukumbu za mkopo.

Hati za mahakama zinaonyesha kuwa Exim ilikuwa imetoa taarifa isiyo sahihi kwa Credit Info Tanzania Limited ambayo ilionesha kuwa kampuni ya usafirishaji ilikuwa imekwama kwenye mkopo wa Sh4.9 milioni.

Msae ilifungua kesi katika idara ya biashara ya Mahakama Kuu mwaka 2021, ikidai kuwa hatua ya benki ilikuwa imemnyima mkopo wa Euro milioni 2.9 (karibu Sh7.8 bilioni) ambao ilikuwa imeutafuta kutoka kwa kampuni ya kigeni kwa ajili ya usambazaji wa magari 50 na mabasi.

Kulingana na hati za mahakama, mkopo ulioombwa kutoka COMTAZ Finance Africa Loan ulitarajiwa kupitia CRDB Bank Plc.

Kila kitu kilianza Aprili 8, 2020, wakati kampuni ya usafirishaji, bila kujua kuwa ilikuwa imewekwa kwenye orodha ya wadaiwa mikopo, ilimwendea CRDB Bank ili kupata barua ya mkopo kwa ajili ya kufadhili ununuzi wa mabasi.

CRDB Bank ilikataa ombi hilo kwa madai kwamba kampuni ilikuwa mkopaji wa Sh4.9 milioni kutoka Exim Bank.

Katika mchakato wa kujiridhisha na uaminifu wa Msae, CRDB iliarifiwa na Credit Info kwamba kampuni ilikuwa imeorodheshwa kama mkopaji wa mikopo.

Msae ilipinga taarifa hiyo ya uongo lakini bila mafanikio iliomba Exim Bank ifanye marekebisho. Ilidai kuwa kitendo hicho kilimnyima mkopo wa Sh800 milioni.

Kampuni ilijaribu kujitetea kwamba taarifa kuwa ilikuwa imekwama kwenye mkopo ilipelekwa kwa Credit Info Tanzania Limited kwa uzembe.

Jinsi deni lilivyotokea

Kila kitu kilianza wakati Msae ilivuta hundi ya Sh1.8 milioni kutoka kwa muuzaji wake, Hillary Mauki, bila kujua kuwa akaunti haikuwa na pesa za kutosha.

Kwa ajabu, Exim iliendelea kutekeleza malipo licha ya ukweli kwamba akaunti ya benki ya mlalamishi haikuwa na pesa za kutosha kumlipa mteja. Kisha iliiainisha shughuli hiyo kama mkopo.

Ulinzi wa Exim

Kwenye kusikilizwa kwa kesi, Benki ya Exim ilidai kuwa deni lilisababishwa na hundi ambayo Msae ilivuta Oktoba 30, 2010, kwa malipo ya Sh1.8 milioni kwa mteja wake Hillary Gasper Mauki.

Benki ilisema ililipa kiasi hicho kwa lengo la kulinda uhusiano mzuri uliokuwepo kati yake na kampuni ya usafirishaji.

"Hatukuwa tumepokea barua yoyote maalum kwa maelekezo kuhusu akaunti ya benki ya mlalamishi. Taarifa kwamba Msae Investment Company Limited inadaiwa benki Sh4.9 milioni ni akaunti sahihi ya kile kilichotokea," alisema shahidi wa kujitetea wa Benki ya Exim.

Katika uamuzi wake wa hivi karibuni, Jaji Frank Mahimbali wa Mahakama Kuu alisimama upande wa kampuni ya usafirishaji, akisema Benki ya Exim ilifanya uzembe kwa kutoa Sh1.8 milioni kutoka kwenye akaunti ya Msae.

" Mara tu baada ya mdai alipogundua kuwa akaunti ya mlalamishi haikuwa na pesa za kutosha, alipaswa kumjulisha mlalamishi, na ikiwa ni hivyo, shughuli iliyoombwa ingepaswa kukataliwa ikiwa inawezekana. Hata mbaya zaidi, mdai (Exim) aliendelea kutoa Sh1.7 milioni kutoka kwenye akaunti ya mlalamishi na kisha akaendelea kumtoza mlalamishi hadi Sh4.9 milioni. Vivyo hivyo, mdai alienda mbali zaidi kwa kuripoti tukio hilo kwa mfumo wa taarifa za mkopo wa Benki Kuu ya Tanzania kama mkopo usiolipwa ulioidhaminiwa na mlalamishi," alisema.

Jaji pia alikataa ulinzi wa Exim kwamba tukio hilo lilitokea kwa utaratibu wa kawaida katika taasisi ya benki.

"Maoni yangu ni kwamba ni sahihi kuchukua hatua yoyote dhidi ya akaunti ya benki ya mteja isipokuwa kuna arifa sahihi. Kutofanya hivyo na baadaye kuripoti mlalamishi kwenye mfumo wa taarifa za mkopo wa BoT kunamaanisha nia mbaya dhidi ya mlalamishi. Kwa mtazamo wangu, hakukuwa na sababu halali ya ripoti kama hiyo yenye nia mbaya," alisema.

Kwa upande mwingine, jaji alikataa fidia ya Sh800 milioni iliyoombwa na Msae, akisema haikuwa na msingi na uharibifu maalum haukuthibitishwa kuwa na sababu ya kutoa tuzo ya madai yaliyodaiwa.

Uamuzi wa kipekee wa idara ya biashara ya Mahakama Kuu ni ukumbusho kwa benki kuzingatia busara kabla ya kuripoti wakopaji wa mikopo kwa taasisi za kumbukumbu za mkopo.