Kwa nini piramidi za Misri zilijengwa?

Unapofikiria juu ya maajabu saba ya ulimwengu, jina la piramidi za Misri huja kwanza.

Hakuna ukosefu wa hamu ya kuelewa siri ya muundo na mtindo wa ujenzi huu wa ajabu uliojengwa karibu miaka elfu nne na nusu iliyopita.

Kuna nadharia mbalimbali zinazozunguka piramidi kwamba wageni walijenga miundo hii au labda mafarao walijenga ili kuhifadhi nafaka.

Utafiti wa kisayansi umekuwa ukiendelea kwa muda mrefu kwa nini piramidi zilijengwa.

Na imesaidiwa na maandishi na ujenzi wa Wamisri wa kale uliohifadhiwa katika hali ya hewa kavu ya Sahara.

Piramidi ni nini?

Piramidi kimsingi ni makaburi. Baada ya kifo cha mafarao, watawala wa Misri ya kale, walizikwa katika eneo hili kubwa la mazishi.

Ilijengwa na maelfu ya wafanyikazi kwa miongo kadhaa. Lakini swali ni kwa nini Mafarao walitumia muda mwingi na pesa kujenga maeneo haya?

Hapo awali, dhana ya maisha baada ya kifo ilikuwa imeenea katika jamii ya kale ya Misri. Kulingana na imani hiyo, makaburi haya makubwa yalijengwa.

Kulingana na makala iliyochapishwa katika National Geographic, Wamisri waliamini kwamba mafarao wangeishi mbinguni iwapo miili yao ingehifadhiwa.

Walakini, ilikuwa ni kuhakikisha safari laini ya 'nafsi' wakati wa safari yake kutoka kwa ulimwengu huu hadi mwingine. Waliita roho hii 'Ka'.

Walihisi kwamba 'Ka' huyu alihitaji riziki fulani kwa ajili ya kuishi, ikiwa ni pamoja na chakula katika mfumo wa Prasad, kitanda kwa ajili ya kupumzika. Na ndiyo sababu piramidi ilihitajika.

Wamisri wa kale waliamini kwamba 'ka' ya mafarao waliishi ndani ya piramidi. Na hivyo miili ya Mafarao ilipakwa dawa. Pia waliamini kuwa 'ka' ingehitaji kila aina ya vitu vya kidunia kwa ajili ya safari ya kuelekea maisha ya baada ya kifo.

Kwa hiyo, maiti za mafarao zilipewa mali nyingi kadiri ilivyohitajika. "Wengi wanafikiri kuwa eneo hilo ni eneo la kuzikia tu katika maana ya kisasa, lakini ni zaidi ya hapo," alisema Peter der Manuelian, mtaalamu wa masuala ya Misri katika Chuo Kikuu cha Harvard.

"Makaburi haya yaliyopambwa vizuri yana vielelezo vya ajabu vya kila nyanja ya maisha ya Wamisri wa kale hivyo inaeleza sio tu jinsi Wamisri walikufa bali pia jinsi walivyoishi."

Mwanzo wa ujenzi wa piramidi

Kabla ya ujenzi wa piramidi, mazishi ya Wamisri yalikuwa tofauti. Wakati huo, mazishi yalifanyika katika chumba kidogo cha mstatili, kilichoitwa 'mastaba'.

Hii imetajwa katika makala juu ya Misri ya kale iliyochapishwa kwenye tovuti ya Taasisi ya Smithsonian, makumbusho na taasisi ya utafiti. Inasemekana kwamba karibu 2780 BC, piramidi ya kwanza ilijengwa katika hatua sita - moja juu ya nyingine.

Imejengwa kwa farao anayeitwa Jose, piramidi hii inachukuliwa kuwa piramidi ya kwanza ya kweli, ingawa pembe zake sio laini.

Kulingana na mila, jina la mchoraji wa kaburi hili lilikuwa Imhotep. Anachukuliwa kuwa mchoraji wa kwanza wa piramidi. Baada ya ujenzi wa piramidi ya kwanza, mafarao baadaye walianza kujenga piramidi bora na kubwa zaidi.

Piramidi za Giza

Wakati wa kuzungumza juu ya piramidi, picha ya kwanza inayokuja akilini ni Piramidi Kuu ya Giza huko Misri.

Piramidi hii yenye urefu wa zaidi ya futi 450 au mita 139 pia inajulikana kama 'Piramidi ya Khufu'. Ndiyo kongwe na kubwa zaidi kati ya piramidi tatu zilizoko Giza, kitongoji cha Cairo.

Hata hivyo, piramidi ya Khufu inaaminika kuwa juu kidogo wakati wa ujenzi. Piramidi hiyo ilijengwa zaidi ya miaka 3000 iliyopita, ikiwa na mawe yenye uzito wa tani 60, urefu wa futi 30 hadi 40.

Ingawa kuna piramidi zaidi ya 100 nchini, piramidi hii ndiyo maarufu zaidi. Vyumba vichache tu vya mjengo huu mkubwa vinaweza kupatikana. Maarufu kati yao ni Jumba la sanaa la Grand Gallery lenye urefu wa mita 47 na urefu wa mita nane.

Inaaminika kuwa ilijengwa wakati wa utawala wa Farao Khufu kati ya 2509 na 2483 BC. Baadaye Khafre na Menkaure walijenga piramidi mbili zaidi karibu nayo. Makala iliyochapishwa kwenye tovuti ya Chuo Kikuu cha Jimbo la Pennsylvania nchini Uingereza, maarufu kwa utafiti wake, inamnukuu Donald Redford, profesa wa Classics na Mafunzo ya Kale ya Mediterania, akizungumzia ujenzi wa piramidi.

Inasemekana kwamba piramidi za Giza zilijengwa chini ya miaka 23 na mafundi elfu ishirini hadi thelathini.

Lakini ilichukua zaidi ya miaka 200 kujenga Kanisa Kuu la Notre Dame huko Paris. Kulingana na Profesa Redford wengi wa wajenzi wa piramidi walikuwa wakulima.

“Wakulima wanaofanya kazi kwenye piramidi walipewa punguzo la kodi na kupewa makazi, chakula na mavazi baada ya kupelekwa ‘mjini’,” alisema.

Ni watumwa gani walijenga piramidi?

Kwa muda mrefu jibu la kawaida kwa swali 'ni nani aliyejenga piramidi' lilikuwa 'watumwa'. Iliaminika kwamba mafarao 'wakatili' wangechukua watu kutoka sehemu mbalimbali na kuwafanya watumwa wa kujenga piramidi.

Na mwanzo wa dhana hii ni kutoka kwa dhana ya Kiyahudi-Kikristo. Baadaye ilienezwa na Cecil B. sinema za Hollywood kama vile 'The Ten Commandments' ya De Mille.

Lakini picha za kuchora kwenye kuta za piramidi zinaonyesha habari tofauti. Kuhusu hili, katika gazeti la Harvard lililochapishwa kwa kujitegemea kutoka Chuo Kikuu cha Harvard, Jonathan Shaw alionyesha uzoefu wa muda mrefu wa mwaakiolojia Mark Lehner.

Alibishana dhidi ya dhana potofu kwamba 'piramidi zilijengwa na watumwa'. Kitabu cha Mark Lehner cha Kutafuta Wajenzi wa Piramidi kinaangazia mambo kadhaa ya maisha ya wajenzi wa piramidi.

Hasa aina ya chakula walichokula hapo kinaonyesha kwamba hawakuwa watumwa au wafanyakazi wa kawaida, bali 'mafundi stadi'.

Mwanzoni mwa karne ya 20 mwanaakiolojia wa Marekani George Rinzer alipata michoro kwenye kuta za piramidi, akiwataja wajenzi wa piramidi hizo kama 'marafiki wa Khufu'.

Kulingana na Bw. Lehner, jamii ya Wamisri ilikuwa na ukabila kwa kiasi fulani, karibu kila mtu akimtumikia mtawala. Wamisri waliiita 'Bak'.

Wale walio juu yao katika uongozi wa kijamii ilibidi 'kuzungumza' kwa njia fulani. "Lakini haikuwa kweli kuchukuliwa kama utumwa," alisema Bw. Lehner. "Hata viongozi wa ngazi za juu walipaswa 'kuzungumza'".

Kwa nini ujenzi wa piramidi ulisimamishwa? Mafarao hatimaye waliacha kujenga piramidi katika Ufalme wa Kale kwa sababu gharama ya kujenga iliongezeka sana.

Kwa kuongeza, kwa sababu ya utajiri uliopatikana katika piramidi kubwa, Wamisri wenyewe walizipora. Baadaye, badala ya kujenga piramidi, mafarao walizikwa katika maeneo ya siri katika Bonde la Wafalme.

Je, piramidi ilikuwa ghala?

Mojawapo ya mawazo maarufu ya kujenga piramidi ilikuwa matumizi yake kama ghala. Kulingana na Agano la Kale, Yusufu aliuzwa utumwani na kaka zake na baadaye akawaokoa Wamisri kutoka miaka saba ya njaa kwa kuhifadhi chakula ghalani baada ya kutafsiri ndoto ya Farao.

Ingawa piramidi hiyo haijatajwa katika Biblia, inatajwa katika hadithi mbalimbali za Enzi za Kati. Askofu wa karne ya sita Mtakatifu Gregory wa Tours pia alisaidia sana kueneza wazo hilo.

Kumbukumbu maarufu ya kusafiri ya John Mandeville ya karne ya 14 inataja 'ghala la Joseph, ambapo ngano ilihifadhiwa kwa nyakati ngumu'. Lakini wakati utafiti wa kina zaidi ulipoanza katika kipindi cha Renaissance, wazo hili lilitiliwa shaka.

"Sasa bila shaka tunajua kwamba piramidi hapo awali zilikuwa vyumba vya kuzika - ingawa hiyo ni moja ya mambo mengi. "Muundo wa piramidi kabla na baada ya muundo, vyumba vya ndani vinaweza kuelezea kipindi cha baadaye cha Misri," alisema John Darnell, profesa wa Egyptology katika Chuo Kikuu cha Yale.

"Kwa kawaida hakungekuwa na nafasi kubwa ya nafaka, na wakati huo huo itakuwa upotezaji mkubwa wa nishati na uhandisi," alisema, akimaanisha mawe na matofali, nyenzo kuu ndani ya piramidi.

Pia, alisema kwamba maghala ya kale yalikuwa na umbo la mzinga mdogo wa nyuki. Wakati huo huo, Profesa Darnell anaonyesha kwamba hadithi ya Joseph labda ilianza kipindi cha Ufalme wa Kati wa Misri, ambayo ni karne kadhaa baada ya ujenzi wa piramidi za Giza.