Paul Kagame.
Kuna nafasi ndogo sana ya kuboreshwa kwa Rais wa Rwanda Paul Kagame katika uchaguzi wa Jumatatu baada ya kupata karibu 99% ya kura mara ya mwisho.
Kiwango cha ushindi wake mwaka wa 2017, pamoja na asilimia 95 mwaka wa 2003 na 93% mwaka wa 2010, vilizua maswali kuhusu jinsi chaguzi kama zilikuwa na demokrasia ya kweli.
Ukosoaji ambao kiongozi wa zamani wa wakimbizi na waasi anautupia mbali kwa ujasiri.
"Kuna wale wanaofikiri 100% sio demokrasia," Bw Kagame aliwaambia maelfu ya wafuasi waliokuwa wakishangilia katika mkutano wa kampeni magharibi mwa Rwanda mwezi uliopita.
Akizungumzia uchaguzi mahali pengine, bila kutaja nchi, aliongeza: “Kuna wengi waliopigiwa kura wakiwa madarakani kwa asilimia 15...
Je, hiyo ndiyo demokrasia? Kinachotokea Rwanda ni masuala ya Rwanda, rais alisisitiza. Wafuasi wake walikubali, wakiimba "waje wajifunze" huku wakipeperusha bendera nyekundu, nyeupe na buluu za chama tawala cha Rwandan Patriotic Front (RPF).
Akiwa na zaidi ya futi 6 (1.83m), baba mwenye umri wa miaka 66 mwenye watoto wanne, alipunguza ukali akiwa mwenye kuvutia katikati ya umati. Anaweza kutabasamu na mzaha , lakini kiongozi huyu mara nyingi anaweza kuwa katika hali ya huzuni ya mzee aliyekatishwa tamaa.
Uwasilishaji wake laini na wa kufikiria humlazimu msikilizaji kuzingatia na anapozungumza kwa kawaida huwa anazungumza moja kwa moja, mara chache anapunguza maneno yake.
Hata katika hafla ambazo anatumia lugha ya mafumbo zaidi au ya kidiplomasia, atatumia kisingizio kuwajulisha watu anachozungumza.
Ili kuondokana na hili, serikali yake sasa inasisitiza kwamba watu wajitambulishe kuwa Wanyarwanda badala ya kuwa na kabila fulani.
Akiwa rais tangu mwaka 2000, anagombea muhula wa nne, lakini Bw Kagame amekuwa kiongozi wa nchi hiyo ya Afrika Mashariki tangu Julai 1994. Hapo ndipo jeshi lake la waasi lilipoiondoa serikali ya Wahutu wenye msimamo mkali ambao walikuwa wamepanga mauaji ya kimbari ya mwaka huo.
Awali aliwahi kuwa makamu wa rais na waziri wa ulinzi. Wafuasi wake wengi, miongoni mwao baadhi ya wanasiasa wakuu wa nchi za Magharibi, wanamsifu kwa kuleta utulivu na kuijenga Rwanda baada ya mauaji makubwa ambapo Watutsi 800,000 na Wahutu wenye msimamo wa wastani waliuawa.
Baadhi wanashutumu jeshi lake la wakati huo la waasi kwa mauaji ya kulipiza kisasi wakati huo, lakini serikali yake imekuwa ikisema mara kwa mara yalikuwa matukio ya pekee na kwamba waliohusika waliadhibiwa.
Rwanda pia ilikuwa mshirika na mnufaika wa kifedha katika mpango wa Uingereza ambao sasa haujakamilika kuwatuma wanaotafuta hifadhi nchini humo. "Nitampigia kura PK, bila shaka," anasema mwanafunzi wa chuo kikuu Marie Jeanne, akimrejelea Bw Kagame kwa herufi zake za kwanza.
“Angalia jinsi ninavyosoma vizuri. Kama asingekuwa rais, huenda nisisome vizuri labda kutokana na ukosefu wa usalama,” aliambia BBC. Kwake, jibu la nani angempigia kura lilikuwa dhahiri, lakini kuna majina mengine mawili kwenye karatasi ya kupigia kura kwa wapiga kura milioni tisa waliojiandikisha kuzingatia.
Frank Habineza wa chama cha Democratic Green Party na Philippe Mpayimana huru wote wanawania tena, katika marudio ya uchaguzi wa urais miaka saba iliyopita. Hatahivyo, mara ya mwisho walipata zaidi ya 1% ya kura kati yao.
Vyama vingine vya kisiasa vimemuunga mkono Bw Kagame kuwa rais. Mwanasiasa wa upinzani Diane Rwigara, mkosoaji mkubwa wa Bw Kagame, alizuiliwa kushiriki kwa madai kwamba hakuwasilisha makaratasi sahihi, ambayo alipuuzilia mbali kama kisingizio cha kumzuia kugombea.
Bw.Kagame pia ameshutumiwa kwa kuwanyamazisha, kupitia kifungo na vitisho, wapinzani wengine watarajiwa. Aliwahi kukiambia kituo cha habari cha Al Jazeera kwamba hapaswi kuwajibika kwa upinzani dhaifu. Mtandao wake wenye nguvu wa majasusi umedaiwa kutekeleza mauaji ya kuvuka mpaka na utekaji nyara.
Wanadaiwa hata kumlenga mkuu wao wa zamani wa ujasusi Kanali Patrick Karegeya, ambaye alitoroka Rwanda baada ya kutofautiana na Bw Kagame. Aliuawa mwaka wa 2014 akiwa chumbani kwake katika hoteli ya kifahari katika jiji kuu la Afrika Kusini, Johannesburg.
"Walitumia kamba kumkatisha uhai," alisema David Batenga, mpwa wa Kanali Karegeya. Bw Kagame alijitenga na mauaji hayo, huku akikana kuhusika kwa vyovyote vile. "Huwezi kuisaliti Rwanda na usiadhibiwe kwa hilo," aliuambia mkutano wa muda mfupi baadaye. "Mtu yeyote, hata wale ambao bado wako hai, watavuna matokeo. Mtu yeyote. Ni suala la muda."
Hatua ya rais ya kutafuta usalama nyumbani imesababisha kutuma wanajeshi katika nchi jirani ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo akisema wanafuatilia kundi la waasi wa Kihutu. Rwanda pia inashutumiwa kwa kuunga mkono kundi la waasi la M23 huko, jambo ambalo inakanusha, licha ya ushahidi mwingi, ikiwa ni pamoja na ripoti ya hivi karibuni ya Umoja wa Mataifa.
"Kwa kweli kusema ukweli, [uchaguzi] ni mchezo wa kuigiza," anasema Filip Reyntjens akitafakari kuhusu kura hiyo. Mwanasayansi huyo wa siasa za Ubelgiji ni mtaalamu wa eneo la Maziwa Makuu. "Kwa kweli sijui nini kitatokea wakati huu, lakini chaguzi zilizopita zimekuwa ... sarakasi.
"Namaanisha tume ya taifa ya uchaguzi inahusisha kura badala ya kuhesabu kura," anadai, akinukuu ripoti ya mwisho ya ujumbe wa waangalizi wa Umoja wa Ulaya (EU) ya 2003 na ripoti ya ujumbe wa waangalizi wa Jumuiya ya Madola ya 2010.
Tume ya uchaguzi ya Rwanda inasema kwenye tovuti yake kwamba inaendesha "chaguzi huru, za haki na za wazi ili kukuza demokrasia na utawala bora nchini Rwanda". "Kwangu mimi, uchaguzi ujao wa rais nchini Rwanda si tukio," anasema Dk Joseph Sebarenzi, spika wa zamani wa bunge la Rwanda, ambaye alipoteza wazazi na wanafamilia wengi wakati wa mauaji ya kimbari, na sasa anaishi uhamishoni Marekani.
"Uchaguzi ni kama mchezo wa mpira wa miguu ambapo mratibu pia ni mshindani, anachagua washindani wengine, anaamuru watu kuhudhuria mchezo, na ambapo kila mtu anajua mshindi aliyeamuliwa mapema.
Bw Kagame, shabiki mkubwa wa soka ambaye anafuatilia kwa karibu klabu ya Ligi Kuu ya Uingereza Arsenal, alikataa maelezo haya. Alizaliwa mwaka wa 1957 katika familia tajiri katikati mwa Rwanda, alikuwa mtoto wa mwisho kati ya watoto watano.
Lakini, akiwa na umri wa miaka miwili tu, alikua mkimbizi katika nchi jirani ya Uganda, akikimbia mateso na unyanyasaji wa mwishoni mwa miaka ya 1950 pamoja na familia yake na maelfu ya watu wengine kutoka jamii ya Watutsi walio wachache. Licha ya kuwa mtoto wakati huo, Bw Kagame amesema bado anaweza "kukumbuka, tuliweza kuona watu wakichoma nyumba huko.
"Walikuwa wakiua watu. Mama yangu alikuwa amekata tamaa sana. Hakutaka kuondoka mahali hapa," rais alimwambia mwandishi wa habari wa Marekani na mwandishi wa wasifu asiye rasmi Stephen Kinzer.
Mauaji haya yalikuja baada ya wakoloni wa Ubelgiji kubadili kabila wanaloliunga mkono, na kupendelea wasomi wanaoibuka kutoka kabila kubwa la Wahutu, ambao baadhi yao waliteswa vibaya chini ya utawala wa kifalme wa Watutsi.
Rwanda ilipata uhuru wake mwaka 1962. Mwishoni mwa miaka ya 1970, Bw Kagame alifanya mfululizo wa ziara za siri nyumbani.
Akiwa katika mji mkuu, Kigali, alitembelea hoteli fulani huko Kiyovu, mojawapo ya vitongoji tajiri zaidi vya jiji hilo. Baa yake ilikuwa maarufu kwa wanasiasa, maafisa wa usalama na watumishi wa umma ambao walipiga porojo huku wakinywa bia baada ya kazi.
Bw Kinzer aliandika kwamba kiongozi wa baadaye alisikiliza mazungumzo yao huku akinywa soda ya chungwa akiwa ameketi peke yake kwenye meza na kuepuka kuzingatiwa.
Ziara hizi katika nchi yake zilizidisha shauku yake katika sanaa ya ujasusi. Alipata mafunzo ya ujasusi wa kijeshi nchini Uganda na kujiunga na uasi uliofanikiwa katika nchi hiyo ulioongozwa na Yoweri Museveni ambao ulimfanya achukue mamlaka mwaka wa 1986. Bw Kagame alipata mafunzo zaidi nchini Tanzania, Cuba na Marekani.
Kisha aliongoza jeshi lake la waasi wengi wa Kitutsi ambalo liliingia Rwanda mwaka 1990.
“[Mafunzo] yalikuwa ya manufaa. Cuba, katika vita vyake na Marekani na uhusiano na Urusi, ilikuwa imeendelea sana katika masuala ya kijasusi. Pia kulikuwa na elimu ya kisiasa: Mapambano yanahusu nini? Unayaendeleza vipi?” alimwambia Bw Kinzer.