Vipimo 10 muhimu kwa mwanaume anavyopaswa kuvizingatia, kuvipima

Miongoni mwa vitu ambavyo wanaume hawavipendi ni pamoja na kutembelea hospitali, hii ni hata wanapokuwa wagonjwa na husita zaidi kupata vipimo vya matibabu bila dalili.

Kwa bahati mbaya, wakati dalili za ugonjwa zitakapozidi na kufikia hatua ya kumsukuma kumuona mtaalamu wa afya, hatua za ugonjwa huwa zimefikia juu na hatari zaidi kwake, huku wakati mwingine hauwezi kutibika.

Kwa mujibu wa Mtaalamu wa Afya ya Jamii, Dk Ali Mzige, ikiwa uchunguzi wa mara kwa mara ni muhimu katika kutambua ugonjwa na matibabu, vipimo orodheshwa ni muhimu kwa mwanaume.

Anasema ingawa huenda isiwe endelevu kifedha kupima magonjwa na hali zote zinazowezekana kila baada ya muda fulani, ni muhimu kutambua magonjwa ambayo mtu anaweza kuathiriwa na kuyapa kipaumbele.

Dk Ali Mzige anataja orodha ya vipimo ambavyo wanaume watu wazima wanapaswa kupima mara kwa mara na hii ni pale ambapo mwanamume anafikisha umri wa kuanzia miaka 20 ikiwa familia yake ina historia ya magonjwa fulani.

Uchunguzi wa kisukari

Kuna ongezeko la idadi ya vijana wa kiume wanaopima kuwa na ugonjwa wa kisukari. Ikiwa hakijatibiwa, kisukari kinaweza kusababisha matatizo mengine makubwa ya afya.

Kwa hivyo ni muhimu kuchunguzwa ugonjwa wa kisukari mapema iwezekanavyo. Ikiwa una historia ya ugonjwa wa kisukari katika familia yako au una uzito kupindukia, unapaswa kuchunguzwa hata katika umri wa mwanzoni mwa miaka 20.

Usipuuzie kiu ya mara kwa mara, uchovu, njaa iliyoongezeka na ishara nyingine, kwani viwango vya sukari yako ya damu vinaweza kubadilika wakati wowote, hasa kulingana na mtindo wa maisha wa sasa.

Magonjwa ya zinaa

Ikiwa unashiriki ngono, unapaswa kupimwa magonjwa ya zinaa angalau kila mwaka. Hii inatumika hata kama unatumia kinga. Hii inajumuisha magonjwa mengine pia, ikiwemo homa ya ini.

Kando na vipimo vya VVU, pata uchunguzi kamili wa magonjwa ya zinaa mara kwa mara, ili kujilinda na kuwalinda wale unaowajali. Ikiwa uko katika uhusiano, tafuta vituo vinavyotoa mwongozo kuhusu afya ya uzazi na tembelea na mpenzi wako.

Wingi wa damu

Mi muhimu mwanamume kufahamu wingi wa damu. Hii inajumuisha kupima wingi wako wa damu ili pia uweze kuitoa au kupunguza. Hili katika msisitizo ni muhimu mwanamume kujua grupu lake la damu, hasa anapotaka kuoa yeye na mwenza mtarajiwa, hii humsaidia kuepuka kupata watoto wenye selimundu ‘siko seli’.

Ni muhimu mwanamume kuchangia damu sababu wanawake wanatoa kila mwezi, wanazaa damu inatoka inajizalisha nyingine, kuna wanaume wengine wana damu zaidi ya 140, hiyo yote ya nini, mtu ana damu 20 ni nyingi sana, ukipiga hesabu 20 mara 7 ni ngapi, kila gramu moja ni asilimia 7, ni mambo muhimu mwanamume kuyajua.”

Lehemu

Kuna aina mbili za lehemu, kitaalamu ‘cholesterol’, tatizo hili la uwepo wa mafuta kwenye damu lipo la chini na juu. Lehemu ya juu hutokea wakati mafuta hujilimbikiza kwenye utando wa ndani wa mishipa, kuzuia njia za mzunguko wa damu. Hii huongeza hatari ya mshtuko wa moyo, shinikizo la damu na kiharusi.

Ingawa watu wanaokabiliwa na ugonjwa wa kunona sana au walio na uzito kupita kiasi wako kwenye hatari kubwa, watu waliokonda na wenye ngozi pia wamegunduliwa kuwa na lehemu ya juu. Unapaswa kuchunguzwa kwa kipimo hiki mara kwa mara kuanzia umri wa miaka 35, lakini unaweza kuanza katika miaka ya 20 ikiwa familia yako ina historia ya ugonjwa wa moyo.

Shinikizo la damu

Shinikizo la damu ni moja ya magonjwa ambayo yanahitaji matibabu ya muda mrefu. Kugundua na kutibu hali hiyo mapema kunapunguza uwezekano wa kupata magonjwa mengine yanayohusiana nayo, hasa magonjwa ya moyo.

Ikiwa unatembelea hospitali mara kwa mara, huenda ukapimwa shinikizo la damu. Hata hivyo, ikiwa hutaona daktari mara chache, unapaswa kujitolea kupima shinikizo la damu yako angalau mara moja katika kila miaka miwili.

Saratani ya kibofu, tezi dume

Ingawa saratani ya kibofu ni ya pili kwa kuua kati ya zile zinazowakumba wanaume, wengi huepuka uchunguzi wa kidijitali kwa sababu ya usumbufu.

Unaweza pia kuchagua kipimo cha damu kinachojulikana kitaalamu ‘Prostate Specific Antigen (PSA)’. Ingawa kipimo hicho kimekuwa kikikosolewa kutoa majibu yasiyo sahihi, unaweza kukitumia kama kitangulizi cha kuamua kama utapata jaribio la kuhitimisha zaidi.

Kijadi, vipimo vya saratani ya tezi dume hupendekezwa kwa wanaume wenye zaidi ya miaka 50. Lakini wanaume walio na umri wa miaka 40 wamegunduliwa kuwa na saratani ya tezi dume, hivyo inashauriwa kupima mapema.

Ikiwa una umri wa miaka 30, unapaswa kuchukua hatua za kuanza kupimwa kipimo hata cha damu mara kwa mara.

Daktari anaweza kugundua ukuaji kwa kutumia vidole vyake na kupendekeza uchunguzi zaidi kupitia ultrasound au vipimo vya damu.

Saratani utumbo mpana

Saratani ya utumbo mpana ni miongoni mwa sababu tano kuu za vifo vya saratani kwa wanaume. Kwa bahati mbaya, viwango vya juu vya vifo vinahusishwa na utambuzi wa marehemu.

Uchunguzi kupitia kipimo cha ‘colonoscopy’ unaweza kugundua ukuaji wa saratani unaoweza kutibika. Wakati mzuri wa kupata uchunguzi wako wa kwanza wa kipimo hicho cha saratani ya utumbo mpana ni katika umri wa miaka 40, ikiwa unahitaji kuiwahi ikiwa inaanza.

Upimaji wa kipimo hiki ni salama, hauna maumivu na hauchukui zaidi ya dakika 30.

Macho

Mwanga wa buluu kutoka katika vifaa kama vile kompyuta, visimbusi, simu janja, runinga hata simu za vitochi, unaweza kuharibu macho yako haraka.

Lakini hii sio sababu pekee ya shida za macho. Kadiri unavyozeeka, uwezo wa kuona kwa ujumla huanza kupungua.

Unapaswa kuchunguzwa macho ukiwa na miaka 20 ili uanze kudhibiti hali zozote mapema.

Unyogovu na wasiwasi

Maisha ya mtu mzima yanaweza kuwa ya kushurutushwa na mambo mengi, inaweza kuwa kazi, shule, mahusiano na mengineyo.

Unahitaji kuwa mwangalifu ili kuepuka kukataa unyogovu na magonjwa mengine makubwa ya akili yanayowapata watu wazima.

Ikiwa una huzuni mara kwa mara, motisha ya chini na huna shauku katika mambo uliyopenda hapo awali, unaweza kuwa na huzuni. Pata tathmini na mwongozo wa kitaalamu kabla haijaendelea zaidi. Hapa unaweza kumuona mtaalamu wa afya ya akili au msaikolojia.

Kipimo cha mkojo UTI

Kipimo cha mkojo ni muhimu zaidi kwa mwanaume katika umri wowote, kuanzia mtoto mdogo mpaka utu uzima. Inategemea uko wapi unaweza kupima mkojo.

Hii inasaidia kubaini magonjwa mbalimbali ya mfumo wa mkojo kulingana na eneo analoishi mtu, hasa ya kichocho na mengineyo, ikiwemo maambukizi katika njia ya mkojo, yaani UTI.

Kwa mujibu wa Dk Mzige, vipimo hivyo ni muhimu kwa mwanamume yeyote anayetaka kubaki na afya njema wakati wote, akisisitiza unywaji maji wa kutosha.

“Wanaume wengi hawanywi maji ya kutosha, ndiyo tatizo. Usisubiri mpaka figo zako ziharibike. Lakini pia ni muhimu kupiga mswaki, kuoga, ni vitu muhimu sana kwa mwanamume ili ubaki na afya njema. Nia na madhumuni ni muhimu kupima afya zao mara kwa mara.

“Waende kliniki maalumu kufanyiwa hivyo vipimo, kuna programu muhimu pia watapewa pamoja na vidokezo mbalimbali. Huduma zipo, shida wanaume hawafuatilii na wengi hawajui hata kama kuna hizo huduma.”