Aboriginals
Nakumbuka miaka ya nyuma kidogo, kaka yangu ambaye kwa sasa ni mwalimu, tukiwa watoto na wanafunzi wa shule ya msingi, alipenda sana somo la uraia.
Hivyo alipenda kujua majina ya nchi mbalimbali duniani na ‘alikariri’ miji mikuu ya nchi hizo na mimi ‘kazi yangu’ ilikuwa kumuuliza maswali, ‘upi mji mkuu’, wa nchi fulani... basi anataja, naangalia kwenye ramani kubwa ukutani pale nyumbani na mara nyingi alikuwa sahihi.
Katika kumuuliza ‘miji mikuu hiyo, ‘nilipenda jina moja, Canberra, huu ni mji mkuu wa Australia. Kwa akili zangu kipindi hicho nilijuwa ni nchi ya watu weupe tu, ‘wenyeji’, sisi tulikuwa tunasema ‘kwa wazungu. Sikuwahi kujua watu wa mwanzo kabisa ‘originals’, katika nchi hiyo ni watu weusi wanaofahamika kama ‘Aboriginal’.
Mmoja wa kiongozi wa ‘Aboriginal’ mwaka 1881
Waaboriginal wa Australia ni makabila mbalimbali ya Wenyeji wa bara la Australia na visiwa vingi vya nchi hiyo, wakiondoa watu wa kabila tofauti la Visiwa vya Torres Strait.
Watu hawa walihamia Australia kwa mara ya kwanza angalau miaka 65,000 iliyopita, na baada ya muda waliunda makundi mengi ya lugha tofauti, yakiwa hadi 500. Wana historia pana na tata ya kijenetiki, lakini ni katika miaka 200 iliyopita tu ambapo walitambulishwa na wengine kama kundi moja na wakaanza kujitambulisha wenyewe hivyo.
Utambulisho wa Waaboriginal umekuwa ukibadilika kadri ya muda na mahali, huku nasaba za familia, kujitambulisha wenyewe, na kukubalika kwa jamii vikiwa na umuhimu tofauti tofauti.
Waaboriginal wa Australia wana tamaduni na imani mbalimbali zinazounda tamaduni kongwe zinazoendelea duniani. Wakati wa ukoloni wa Ulaya wa Australia, Waaboriginal walikuwa na jamii ngumu za kitamaduni zenye zaidi ya lugha 250 na viwango tofauti vya teknolojia na makazi.
Baadhi ya mambo unaweza kufahamu kuhusu watu hawa;
1. Wao ni tamaduni kongwe zaidi duniani zinazopatikana hadi leo, zikiwa na historia inayorudi nyuma angalau miaka 50,000.
2.Wana utamaduni tajiri na tofauti wa simulizi, ambao unajumuisha hadithi, nyimbo, ngoma, sherehe, na mila.
3. Wana Wana mtazamo tata na wa jumla kuhusu ulimwengu, ambao mara nyingi huonyeshwa kupitia, “Dreamtime,” wakati wa uumbaji na roho za mababu. Mtazamo huu wa dunia ulipa kipaumbele nguvu za kiroho na maelezo kuliko maarifa ya kawaida au akili za binadamu, na uliweka kila mtu chini ya mamlaka ya sheria badala ya watu wengine.
Katika tamaduni zao, kuna imani kuwa roho inaendelea kuwepo baada ya kifo cha mwili. Wakati mtu wa Kaborijini anapofariki, roho yake inarudi kwenye Dreamtime—eneo takatifu. Kutoka hapo, roho inaweza kuzaliwa tena kama binadamu, mnyama, mmea, au hata jiwe.
Waaboriginal walizungukwa kila mara na uthibitisho wa uwepo na nguvu za nguvu za kiroho—mandhari yenyewe ilikuwa uwakilishi mkuu wa ukweli wa Dreaming—na shughuli zao za kila siku zilikuwa kwa kiasi kikubwa ni uigaji wa matendo ya viumbe vya uumbaji, na kufanya dini isitenganishwe na masuala ya kawaida ya maisha ya kila siku
4.Watu hawa wamebarikiwa vipaji hasa vya sanaa na ubunifu. Ni wachoraji. Wametengeneza aina mbalimbali za sanaa, kama vile sanaa ya miambani, michoro kwenye magome ya miti, michoro ya nukta, uchongaji wa mbao, na ufumaji.
5. Wanazungumza mamia ya lugha na lahaja, nyingi zikiwa katika hatari ya kutoweka au tayari zimetoweka.
ELIMU
Katika mwaka wa 1814, Gavana Macquarie alifungua shule kwa watoto wa Kaborijini huko Parramatta iliyoitwa “Taasisi ya Wenyeji.” Hata hivyo, watu wa Kaborijini wa eneo hilo waliondoa watoto wao kutoka shuleni walipogundua kuwa lengo lake lilikuwa kuwatenga na familia zao na jamii zao. Shule ilifungwa mwaka wa 1820. Lakini baadae pia kulikuwa na ubaguzi wa rangi kutoka kwa watu weupe.
Shirika la World Vision Australia, ikishirikiana na jamii za Waaboriginal na Visiwa vya Torres Strait tangu mwaka 1974, katika kupata elimu.
DINI
Siku za nyuma makanisa mbalimbali yalikuwa na mtazamo tofauti juu ya watu hawa. Walikuwa na utamaduni wao na walipowashawishi kwenda kanisani walienda na vitu mbalimbali kuashiria historia yako kama vyombo vya muziki. Waliambiwa waviache nje.
Lakini baadae makanisa mbalimbali yaliweka utaratibu wa kuheshimu utamaduni wao na kuruhusu kutumia lugha zao za asili, muziki, sanaa na hadithi zao katika ibada.
Historia hii imeandikwa kwa msaada wa makala mablimbali mtandaoni kuhusu watu hawa, ni historia pana na yenye mambo mengi kuna asili pia ya jamii nyingine ya watu hawa ambazo sio watu weusi kwa asili. Soma zaidi kuwafahamu kupitia vitabu mbalimbali na kupitia mitandao.