Boniface Mwabukusi.
Rais wa Chama cha Wanasheria wa Tanganyika (TLS), Boniface Mwabukusi, ametoa maoni makali kuhusu jinsi ardhi inavyotumika nchini Tanzania, akidai kuwa kuna udhaifu mkubwa katika utekelezaji wa sheria za uhifadhi na matumizi ya ardhi.
Akizungumza usiku wa Jumamosi kupitia mtandao wa Clubhouse kwenye jukwaa la Sauti ya Watanzania, Mwabukusi alikosoa sera za kuhamisha jamii ya Wamaasai kutoka kwenye ardhi yao ya asili ili kupisha wawekezaji wa nje.
Mwabukusi alihoji uhalali wa kutoa ardhi kwa wawekezaji wa nje huku jamii ya Wamaasai, ambao wameishi kwenye ardhi hiyo kwa miaka mingi, wakiondolewa kwa nguvu.
“Hatuwezi kuzungumzia uhifadhi wakati tunaona mapande makubwa ya ardhi tunalosema linahifadhiwa wanapewa watu wa nje, wanapewa wawekezaji ambao wengi hawahifadhi,” alisema Mwabukusi. Alieleza kuwa wawekezaji hawa mara nyingi wanajihusisha na shughuli zinazoharibu mazingira, kama vile ujangili wa wanyama na ujenzi wa hoteli, badala ya kuhifadhi na kulinda ardhi kama inavyodaiwa.
Kulingana na ripoti ya Shirika la Kimataifa la Haki za Binadamu (Human Rights Watch), zaidi ya 70,000 ya Wamaasai wamelazimika kuhama kutoka maeneo yao ya asili katika mikoa ya Loliondo na Ngorongoro kati ya mwaka 2009 na 2022, ili kupisha miradi ya uhifadhi na uwekezaji.
Ripoti hii inaonyesha kwamba jamii hizi hazikulipwa fidia inayostahili na mchakato wa kuwahamisha ulifanyika bila kuwashirikisha ipasavyo au kutoa nafasi ya kutoa maoni yao. Human Rights Watch pia imeripoti kuwa asilimia 85 ya waliohamishwa walipoteza vyanzo vyao vya mapato vinavyotokana na mifugo, ambayo ni sehemu muhimu ya utamaduni na uchumi wa Wamaasai, hali ambayo imepelekea umaskini na njaa kuongezeka katika jamii hizo.
Ripoti ya Baraza la Haki za Binadamu la Umoja wa Mataifa (UN Human Rights Council) iliyoangazia hali ya haki za binadamu nchini Tanzania mwaka 2023, imebaini kwamba asilimia 70 ya mizozo ya ardhi nchini hutokana na kutokufuata sheria na kanuni za ardhi, ikiwemo suala la fidia na mipango ya matumizi ya ardhi. Ripoti hiyo inakubali kwamba uwekezaji katika ardhi ni muhimu kwa maendeleo ya kiuchumi, lakini inasisitiza kuwa lazima utekelezwe kwa uwazi na kuheshimu haki za jamii za asili.
Serikali ya Tanzania, kupitia Wizara ya Ardhi, Nyumba, na Maendeleo ya Makazi, imetangaza kuwa inafanya kazi ya kutathmini upya sera na sheria za ardhi ili kuzuia ukiukwaji wa haki na kuhakikisha kuwa jamii zote zinahusishwa katika mchakato wa maamuzi. Naibu Waziri wa Ardhi aliwahi kusema kuwa, “Tunahitaji kuhakikisha kwamba sheria za ardhi zinazingatia maslahi ya watu wote, bila kujali wao ni jamii ya asili au wawekezaji.”
TLS imeunda kamati maalum ya kuchunguza masuala haya na kuishauri serikali juu ya njia bora za kushughulikia migogoro ya ardhi na kuhakikisha sheria zinaheshimiwa. “Tunaliangalia hili kwa uzito mkubwa, tumeshaunda kamati, tunasubiri ifanye kazi. Kwa sababu nia yetu sisi, ni kuishauri serikali,” alieleza Mwabukusi.
Mwabukusi alihitimisha kwa kuhimiza uwazi na uwajibikaji katika utekelezaji wa sera za uhifadhi na matumizi ya ardhi, akisisitiza kuwa jamii lazima ilindwe na haki zao ziheshimiwe. “Tunatibu nini tunapohamisha watu bila fidia na bila kufuata sheria? Ni muhimu tufikirie kwa kina na kuleta haki kwa wote,” alisema.
Katika mazingira yanayohitaji mabadiliko haraka, tamko la TLS linaweza kuwa kichocheo muhimu kwa serikali na wadau wote kutafakari na kuchukua hatua stahiki kwa ajili ya haki na maendeleo endelevu ya jamii zote nchini Tanzania.