Fahamu madhara ya dawa za HIV/AIDS

Dawa za HIV/AIDS, zinazojulikana kama tiba ya kupunguza makali ya virusi (ART), zimeboresha sana maisha ya watu wanaoishi na HIV. Dawa hizi husaidia kudhibiti virusi, na hivyo kuwawezesha watu kuishi maisha marefu na yenye afya.

Hata hivyo, kama ilivyo kwa dawa zote, dawa za ART zinaweza kuja na madhara ya pembeni ambayo hutofautiana kulingana na aina maalum ya tiba. Hapa chini kuna madhara 10 yanayoambatana na matumizi ya dawa za HIV/AIDS:

Kichefuchefu na Kutapika

Watu wengi wanaoanza kutumia dawa za HIV wanakumbana na matatizo ya mfumo wa mmeng'enyo wa chakula kama vile kichefuchefu na kutapika.

Dalili hizi huonekana zaidi mwanzoni mwa matibabu na zinaweza kupungua baada ya muda kadri mwili unavyozoea dawa. Kupanga vyakula vizuri na kupanga muda sahihi wa kuchukua dawa kunaweza kusaidia kupunguza dalili hizi.

Kuharisha

Kuharisha ni madhara ya kawaida, hasa kwa dawa za zamani za HIV. Kuharisha sugu kunaweza kusababisha upungufu wa maji mwilini na upotevu wa virutubisho, hivyo ni muhimu kudhibiti dalili hizi kupitia mabadiliko ya lishe au kutumia dawa za kupunguza kuharisha.

Uchovu

Uchovu ni athari inayowapata wengi wanaotumia dawa za ART. Mara nyingi hutokana na mwili kuzoea dawa, lakini kama uchovu unaendelea, inaweza kuwa ni ishara ya tatizo jingine kama vile upungufu wa damu au sumu ya mitochondria.

Upele

Upele unaweza kutokea kama madhara ya baadhi ya dawa za HIV, kama vile zile za kundi la NNRTI. Mara nyingine upele huwa mdogo na huondoka wenyewe, lakini kama unaambatana na dalili nyingine kama homa au malengelenge, inaweza kuwa ishara ya athari kali inayohitaji msaada wa matibabu haraka.

Mabadiliko ya Mafuta Mwilini (Lipodystrophy)

Baadhi ya dawa za zamani za ART zimehusishwa na hali ya lipodystrophy, ambapo mafuta mwilini hugawanywa upya.

Hali hii inaweza kusababisha kupoteza mafuta kwenye uso, mikono, na miguu, au kuongezeka kwa mafuta kwenye maeneo kama tumbo au shingo, hali inayoweza kuathiri muonekano wa mwili na hali ya kisaikolojia.

Uharibifu wa Ini

Dawa fulani za HIV, hasa protease inhibitors, zinaweza kusababisha sumu kwenye ini. Watu wenye magonjwa ya awali ya ini kama vile homa ya ini B au C wako kwenye hatari kubwa zaidi. Dalili zinaweza kujumuisha manjano ya ngozi au macho, kichefuchefu, na mkojo mweusi.

Kupoteza Mifupa

Dawa za ARV, hasa tenofovir, zimehusishwa na kupungua kwa wingi wa madini kwenye mifupa, hali inayopelekea magonjwa kama osteopenia au osteoporosis. Hii inaongeza hatari ya kuvunjika mifupa, hasa kwa wazee au wale wenye historia ya matatizo ya mifupa katika familia zao.

Neuropathy

Neuropathy ya pembeni, au uharibifu wa neva, ni athari ya baadhi ya dawa za zamani za HIV, hasa zile za kundi la NRTI. Dalili zake ni pamoja na ganzi, kuhisi kufa ganzi, au maumivu ya moto kwenye mikono na miguu, hali inayoweza kuathiri shughuli za kila siku.

Usingizi na Matatizo ya Kulala

Baadhi ya dawa za HIV, hasa zile zinazotumia efavirenz, zinajulikana kusababisha matatizo ya kulala, yakiwemo ndoto kali, jinamizi, au kukosa usingizi.

Madhara haya yanaweza kupungua baada ya wiki chache, lakini kwa baadhi ya watu yanaweza kuendelea na kuhitaji kubadilisha dawa.

Masuala ya Afya ya Akili

Dawa fulani za HIV, hasa zile za kundi la NNRTI kama efavirenz, zimehusishwa na madhara ya afya ya akili. Madhara haya yanaweza kujumuisha wasiwasi, msongo wa mawazo, mabadiliko ya hisia, au kwa nadra, mawazo ya kujiua. Ni muhimu kufuatilia afya ya akili kwa makini na kutafuta msaada wa matibabu pindi dalili hizi zinapojitokeza.